(Politik ağı-1)

Avqustun 1-də «Beynəlxalq Ana dili» günündə [Beyn Ərəb sözüdür, türkcə ara, aralıq deməkdir, «əl xalq» da el, ulus anlamına gəlir. Deməli, daha düzgünü, daha türkcəsi ellərarası, uluslararasıdır. Bilincaltı ilə yaşayan Azərbaycan dilçiləri yurddaşlarımızı bu gün də «ərəbcə» danışdırırlar] dilçi professor Buludxan Xəlilov «AzTVlər»in birində 5-10 yeniyetməyə, yaşıla Ərəb-fars sözlərilə dolu danışığı ilə «dilimizin adı Azərbaycan dilidir, ümummilli liderimiz bunu düzgün olaraq belə müəyənləşdirib» deyərək, göbbelssayağı dərs keçirdi. Düşüncəçi dolaşdırılan yaşılların saya suallarının da Rus-erməni-sovet-mason bolşefaşizmi çağındakıtək qabaqcadan sağlandığı görünürdü. Bu verilişin fevralın 21-də yox, avqustun 1-də verilməsi «AzTVlər»in mayın 6-da «Azadlıq» qəzetində yayımlanmış «Türk dilini qaytarın», eləcə də başqa çağırışlarıma yanıt olduğu anlaşılırdı. Ötən günlərdə «AzTVlər»də «dilimizin adı Azərbaycan dilidir» vurğulanan çox verilişlər verilib.
Buludxan Xəlilovun 1-2 gün sonra, gecə, prof. Ramiz Əskərlə başqa bir «AzTV»də Heydər Əliyevin dilimizin adını Azərbaycan dili etməsinin düzgünlüyündən vurğunluqla ötməsi, bir çağların ulusalçısı, Mirzəbala Məhəmmədzadənin «Milli Azərbaycan hərəkatı» bitiyinin Ankara yayımını mənə 1988-ci ildə, böyük əməyinin meyvəsi «Baburnamə»ni «5.05.2011»-də «əzizim Yadigara sevgilərimlə» üst yazısı ilə vermiş Ramiz Əskərin istəməsə də ona «dəm tutması», 2000-ci illərdə Türk dilinə baxışından dolayı bir az bilimsəl ilişkilərim, mənəvi yaxınlığım olmuş Buludxan Xəlilovun son illərdə sayğın bilimçiyə, bilginə yaraşmayan öyücüyə çevrilməsi acı duyğular oyatdı.
Ramiz Əskərə zəng edib, onu 1995-ci ildən bir neçə «xalq şairi», «xalq yazıçısı», «alimi»tək düşüncəmdən sildiyimi demək istədim. Telefonu götürmədi. Ancaq bir az sonra AMEA-da görüşəndə duyğularımı Ramiz bəyə bildirdim. Azərbaycanın sayğın aydınlarına bir çağlar məni tanımadan on il özünə «mənəvi dost» saydığını demiş akademik Nizami Cəfərova isə «köhnə sərtyazan» dediyi «mənəvi dost»undan bir məktub yazmaq borcum vardır. Mən 2000-cı illərin ikinci yarısından ulusalçılıqdan sapmış Nizami Cəfərovun mənəvi arxadaşı deyiləm!
Buludxan Xəlilov, sən dilçisən, ümummilli liderini çox sevirdinsə, «əlinin altında» dövlətin o boyda televiziyaları vardı, ümummilli sözü ortaya atılanda çıxıb deyəydin: ay dilbilməz «yarımruslar», Rus dilindəki «obşenasionalnıyın» qarşılığını almaqdan ötrü, niyə iki Ərəb, bir Avropa sözünü birləşdirib, yerliyə «həmyerli», «köylümə» «həmköylüm», kəndlimə «həmkəndlim», danışdığınız adama «həmsöhbətim» dediyiniztək, o boyda kişiyə yaraşmayan söz yamayırsınız? Türk dilində «lider» öncül, öndəgedən, başçıdır, «milli» də ulusal. Çox istəyirsiniz, heç olmasa ULUSAL ÖNCÜL deyin, bu da olsun bir iş. Bu deyimi düşüncələrə yeritmək, olardı sənin yurddaş borcun!
Azərbaycanın sayğılı yaşıl yurddaşı, gələcək politiki, bilimçisi, son illərdə biriləri uydurmalar danışır, olmuşları qoyub, özlərinə, kimlərəsə tarixlər uydururlar. Sizi düzgün yönləndirmək amacı ilə bir olmuşu yazıram. Azərbaycan Respublikasının ideoloqlarından biri olmuş Mirzə Balanın kimliyi, onun «Milli Azərbaycan hərəkatı» bitiyinin olmasını 1988-ci ilədək bəlkə də, heç kim bilmirdi. Tək-tək yaşlı adamların Azərbaycan Respublikası «Müsavat», «üçboyalı, üçanlamlı, ay-ulduzlu» bayraq, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə ilə arxadaşlarından ötəri bilgiləri vardı. Yavaş-yavaş Türkiyədən bir sıra qaynaqlar, bilgilər gəlməyə başladı, daha sonra Azərbaycan Respublikasını devirən satqınlardan biri – Mirzə Davud Hüseynovun «Tyurkskaya demokratiçeskaya partiya federalistov «Musavat» v proşlom i nastoyaşem» bitiyi ortaya çıxdı. Onu mənə o çağda Akademiyanın Fəlsəfə-Hüquq İnstitutunda işləyən Pənah Hüseynov verdi. Üzlətmişəm, saxlayıram.
1988-ci il avqustun sonlarında, günün ikinci yarısında İsa Qəmbərov, Pənah Hüseynov, Fəzail Ağamalıyevlə indiki «İçəri şəhər» metrosunun arxasındakı «çayçı»da oturub, yurdumuzun düşdüyü durumdan danışırdıq. Deyim, nə isə bir proqramımız, gedəcəyimiz yol vardı, yox, elə belə, yurdumuza sevgidən toplaşmışdıq. 70 ildə Bakıda, eləcə də bütün Azərbaycanda ulusal yaddaşsız, ulusal bilincsiz topluluq yaradılmışdı. O arada «Odlar yurdu» qəzetində işləyən jurnalist Ramiz Əskər gəlib görüşdü, onda yaxşı bir bitiyin olduğunu dedi.
O çagda Bakıda özəl üzçıxarma yeri yoxdu. Fəzail dedi: mənim mikrorayondakı çap evində tanışım var. Dedim Ramiz bəy, get gətir, aparıb üzünü çıxaraq. Ramiz gedib filarmoniya ilə üz-üzə yerləşən redaksiyadan bitiyi gətirdi. Fəzaillə maşına minib 3-cü mikrorayondakı, indi Cəlil Məmmədquluzadə adlanan «tramvaylı küçə»də yerləşən çap evinə – ərəbcə nəşriyata getdik, bitiyin üzünü çıxartdırdıq. Birini Fəzalə verdim. Fəzail Ağamalıyev saxlayır-saxlamır, bilmirəm, mən onu üzlətdim, dəyərli bir anıt kimi saxlayıram. Sayğılı Ramiz Əskər «Milli Azərbaycan hərəkatı» bəlgə-bitiyi 1992-ci ildə yenidən işləyib yayımladı.
Azərbaycanlılar ərəbcə «alim» dedikləri, türkcəsi, daha düzgünü bilimçi olan insanları heç kəsdən qorxmayan, ancaq bilimsəl ölçülərə uyğun danışan, YURDUN, ELİN, ULUSUN çıxarlarını düşünən, ələşdirdirilərini ancaq yurd, el, ulus adına edən aydınlar, bilginlər sayırlar. Bilimçi «Haq mənəm, haq məndədir, haq söylərəm, gör bu əsrarı [gizlini] nə mütləq [kəsin] söylərəm!» deyər, haqdan dönməz!
Buludxan Xəlilov göbbelssayağı dərsində birdən dilimizin inkişafında Mir Cəlal müəllimin də böyük rolunun olduğunu dedi. Düşündüm: bu kişinin bura nə qatışacağı, axı o, ədəbiyatçıdır? Mir Cəlal orta düzəyli bir yazıçıdır, ən bilinən bitiyi Rus-erməni-sovet-mason bolşefaşizminin başkəsən çağında yazdığı, bizim soyun orta okulda oxuduğu, daha çox «İtə ataram, yada satmaram!» el deyimi, ata sözü ilə tanınan, obrazlarının dili Ərəb-fars sözlərindən az-çox arı «Bir gəncin manifesti»dir. Mir Cəlalın Azərbaycan dilinin gəlişməsində nə böyük işi, önəmi ola bilər, olub? Bildiyimi öyrənməyə başladım. AMEA-nın kitabxanası işləmədiyindən, internetdən «Bir gəncin manifesti»nin 2007-ci ildə rusca buraxılışını tapıb oxudum. Elə bildim, rusca «Komunist» qəzetinin 1920-ci ilin may saylarını oxuyuram: Mərdan, Bahar, Dyadya Suren, «Lenin, Lenin, Lenin!», «Yaşasın, Lenin!», «Yaşasın, işçilərlə köylülər!», «Yaşasın, Qırmızı Ordu, Sovet Azərbaycanı»! «Rədd olsun, quldur Müsavat, xan-bəy Ağalığı!», «Yoldaş Lenin! Biz sizi istəyirik! Amandır, bizə yardım edin! Özünüz də gələ bilməsəniz, yoldaşlarınızdan bizə yardıma göndərin! Yoldaş rəhbər, bizim salamımızı qəbul edin!», «Qardaş Qızıl Ordu dəstələri əldə qızıl bayraq, gurlayan qələbə marşı ilə küçələrdən ötdükcə, pəncərələrdən alqışlar, gül-çiçək yağırdı…»./
Görünür, Rus-erməni-sovet-mason boşefaşistlərinin Gəncə ayaqlanmasını basdıranda on mindən çox Türkü, müsəlmanı öldürməsini, 1500-dən çox qız-gəlinin öldürülməsini, üzünün açılmasını sağ qalanların «göydən enmiş qurtarıcı mələk» dediyi Nuru Paşanın ayağına yazmalıyıq. Sağ ol, yaşa Buludxan Xəlilov!
Uzun aradan sonra sentyabrın 30-da, yeniliklər, yaxşılıqlar, eyiliklər görmək duyğusu ilə AMEA-nın «yeni kitabxana»sına getdim. Giriş son illərdə bütün günü AMEA-nın həyətingə gəzib, bağda gizlənmiş «Ermənistan Ordusu»nun bölüklərinin yerini ratsiya ilə bir-birinə ötürən qarovulçular bir yana çadralı «toybəyi»lərlə dolu idi. Azərbaycanın multikultural, tolerant Avropa ölkəsi olması yadıma düşdü. Burada da başqa müsəlman ölkələri kimi qadınlığın göstəricisi qara çadra olmalıdır. Qadının ancaq gözləri görünə bilər, o da yolda gedəndə quyuya, kanalizasiya axarına düşüb ölməmək üçün…
Ay qadınkomun «yarımrus» başçısı! Özün Moskvada, nə bilim harada böyüyüb, evində, ata-babanda qadınları yüz il qabaqkı «kişi»lərtək «heyvan» sayan «kişi»lər görmədiyindən yatıb, gərəkən işləri görmürsən! Haçağsadək suçlu qalacaqsan, hər şeyi sənin üstünə atacaqlar…
Azərbaycan xatunlarını yüz il öncə İslam dininin qara çadrasından, geriliyindən qurtarmaq savaşçıları, gerçək sevillər – Şəfiqə xanım Əfəndizadə ilə Sona xanım Axundova, Hənifə xanım Məlikova bizi bağışlasın! Dövlətin ən ulusal qurumundan biri olan AMEA-nın «Bitik evi»nin qapısında gələnləri «çadralı» qadın qarşılayır, fal, mələk, dərviş, geriçilik basdı «analoqsuz», «multikultural» Azərbaycanı!  Biz kişi çıxmadıq!!!
Sıram çatanda mənə «Bitik evi»nə girib-çıxmaq üçün veriləcək birillik biletə görə 5 manat pul ödəməli olduğumu dedilər. Bu sözdən dəli oldum, özümdən çıxıb çığırdım: Bu nə deməkdir? AMEA-nın kitabxanasına gələn bilimçidən də bilet pulu almaq olarmı? Bunu kim düşünüb? Bu nə dövlətdir, kim nə istəyir, onu edir? Bu boyda var-yatırı olan ulusun AKADEMİYAsının kitabxanasının bileti də pullu olarmı? Deyək, mən verdim, bəs 160 manat «qul pulu» alan, ayda neçəsi məndən yolpulu istəyən YAŞIL ELMİ İŞÇİLƏR necə versin? Səs-küydən ikinci qatdakı, o çağa kimi görmədiyim «yeni direktor» da çıxıb bizə səs salmamaq ultimatumu verərək, tez də otağına girdi.
Məni tanıyan yaşlı işçilərdən biri dedi: Türkel müəllim, biz sizi yaxşı tanıyırıq, ən yaxşı oxucularımızdansınız, ömrü boyu kitabxanaya yardım da edibsiniz. Bizi də başa düşün. Bizlik bir iş yoxdur, biz kimik?!.
O gözəl xanım AMEA «Bitik evi»nə işlətmək üçün verdiyim yazı kağızlarını yada salırdı.
Beş manat ödəyərək, yeni biletimi alıb içəri keçdim. Böyük tikilidir, əməyi keçənlər sağ olsun! Əski qaynaqların bilgisayara, CD-yə, yazılması, internetə qoyulması, eləcə də mənim bilmədiyim, görülməli böyük işləri də görməli.
Heydər Əliyevin girişdəki bədizinə də bir söz demirəm. Bu da yeni bir postbolşevik fetişizmidir, biz düşmüşük. Gerçəkdə isə ona sayğısızlıqdır.
AMEA-nın prezidentindən kitabxanadakı «bilet pulu» ilə qaynaqların üzünü çıxarmaq üçün alınan pul ayıbını, eləcə də «evə bitik verməmək» anlamsızlığını tezliklə ortadan qaldırmasını istəyirəm! Azərbaycan Respublikasının AMEA-nın «Bitik evi»ni saxlamağa gücü yoxdurmu, burada «bilet pulu» yığılsın?
Azərbaycan Respublikasının Dövlət Arxivində araşdırıcılardan bəlgələrin üzünü köçürmək üçün pul alınmır. ARP-nin İşlər Qurumunun Arxivində isə bir səhifənin ödəməsi 40 qəpikdir. Belə iş olarmı? Uyğun bəylər bu kötü işi də ortadan qaldırsalar, yurddaşlar yersiz işlərdən sıxıntı, acı çəkməzlər.
Mir Cəlal Paşayevin 2008-ci ildə «Çaşıoğlu» çap evində yüksək poliqrafik düzəydə çap olunmuş «Seçilmiş əsərləri»ndən «Bir gəncin manifesti»ni oxudum. Povestin obrazlarının işçi, gədə-güdə-proletar danışığı, ürəyimi sıxdı. «Manifest»də iki şey gözəldi: yoxdan var edilən Azərbaycan Respublikasının qurucularından biri, Gəncə qubernatoru, Rus-erməni-sovet-mason bolşefaşistlərin Nargin adasında güllələdiyi, uca, DOKTOR XUDADAD bəyin, bir də GÜNEY köyünün adları.
«Seçilmiş əsərlər»in poliqrafik düzəyi yadıma Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin donluğumdan ayda 50 manat ayırıb çap etdirdiyim bitiklərini saldı, yurduma, günümə ağladım. Yaşa səni, Əbülfəz Elçibəy!
Buludxan Xəlilov, sənin dilin, ya da ümummilli liderinin dili Azərbaycan dilidirsə, onda «İtə ataram, yada satmaram!» deyən Mir Cəlaltək TÜRKCƏ danışmayın, əl çəkin Türklərin ən böyük dil bitiyi «Dədə Qorqud»dan, qoyun sizə Türk deyən Erməninin olsun! Əl çəkin, «gözəllə böyüyə – Türk, gözəlliklə böyüklüyə – türklük, gözəllə böyük sözə – türkcə, gözəlliklə böyüklük ölkəsinə – Türküstan [Məhəmməd Əmin Rəsulzadə] demiş Nizami Gəncəlidən, qoyun sizə Türk deyən Erməninin olsun, siz də yağıların ideoloji nədənlərlə uydurduğu AZƏRİ olun!
Əl çəkin, Türk dilini sizintək «dilçi»lərdən, anlamaz politiklərdən qorumaq, gəlişdirmək üçün «Ol səbəbdən farisi ləfzilə [sözü, dililə] çoxdur nəzmi kim, Nəzm-i nazik Türk ləfzilə ikən düşvar [ağır, çətin]  olur, Bəndə tovfiq [güc, birlik] olsa, bu düşvari asan eylərəm, Növbahar olğac tikəndən bərg-i gül izhar [yaranır, görünür]  olur» – deyib daha türkcə yazmağa çalışan, Türk dili devrimçisi Məhəmməd Füzuli Erməninin olsun, nəyinizə gərəkdir?!
Əl çəkin, Türk dilində gözəl qoşuqlar da yazmış, Şah İsmayıl deyib öyündüyünüz Xətayidən, qoy Erməninin olsun, nəyinizə gərəkdir?
Siz Türksünüz, Türk deylisiniz bilmirəm. Mən Türkəm! Bilinən 24 ilk Türk boyundan biri olan Bəydililərdən, Suvar Türklərinin yurdu Biləsuvardanam. Bunlardan da böyük türklük göstəricisimi istəyirsiniz?!
Biləsuvarda XX yüzilin başlarınadək Bolqarkənd olub, BOLQARÇAY çayı vardır. Son illərdə kimsə, hansı amaclasa Bolqarçayın adını dəyişdirib Balharı edib. Bu yağıçılığı yazmadığım qəzet, demədiyim yer qalmayıb, baxan yoxdur! Azərbaycanda Anayasaya görə Ağalıq görəvini üstlənən, ərəbcə İcra Hakimiyəti deyilən, yönətim qurumunun yerlərdəki «kiçik xan»ları demokratik seçki yolu ilə seçilmədiyindən anlamazdırlar. Bu çağırışı da Azərbaycan Parlamentinin Toponomika Komitəsinə edirəm.
Buludxan Xəlilov, sən bir qarın yağlı bozbaşdan ötrü Türk Ulusuna qara yaxır, onun balalarının, yavrularının, çocuqlarının düşüncəsini dolaşdırırsan. Yadigar Türkel 20 ildir «qul donluğu» ilə, sıxıntılarla yaşayır, «Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Atestasiya Komisiyası» adlanan, ancaq prezidentin adını uca tutmayan, «alver yeri»ndən ana südü kimi arı-duru diplomunu almaq üçün 2 yol müdafiə [Dilçisən bu sözün türkcəsini tap] edib, bir yol da avtoreferatı göndərilmiş disertasiyasının müdafiəsi saxlanandan sonra, məhkəmələrdə, «bazarkom» deyilən alverçilərlə çəkişə-çəkişə 17 il yarıma alır, ölürmü? Yox! Xəstələnsə də ölməyib, ancaq yolundan dönməyib, «yağılar»ı yenib. Bu öyücülükdən Azərbaycana nəsə bir yaxşılıq gəlsəydi, mən sizdən də bərk bağırardım!
Rus-erməni-sovet-mason bolşefaşizminin 1932-ci ildə VAK deyib yaratdığı, 1934-cü ildən işləyən, bizdə AAK-a döndərilmiş avtoritar, al-ver qurumu Azərbaycan biliminin qarşısında əngələ çevrilmişdir. Buradakı bütün başqa yolsuzluqlar bir yana, bəlli bir «model» işləyir. Disertasiyalara öncə «plagiat»-«oğurluq» damğası vurulur, sonra yiyələri çağırılıb, hüquqçulardan 10-20 min, toplumsal-politik bilimçilərlə o biri «yetimlər»dən 5-10 min alandan sonra oğrular dönüb olur türkcə arı-duru, qut, qutlu, qutsal, ərəbcə müqəddəs. Plagiatlara bir ildən sonra professor, bazarı işlətmək üçün görəvlər belə verilir. Rusiyada ayrı-ayrı adamlar Azərbaycan üçün doktorluq «kaçatda»yır, AAK-dakı bəlli adamlar da onları burada «keçirir»lər. Düşünürsünüzmü, AMEA-nın 17 il yarımda başıma gətirilənləri bilən yaşlı bir elmlər doktoru məndən sordu: «Doğrudanmı, heç nə vermədin?». Ağla, Azərbaycan, ağla!!!
AAK bağlanmalıdır, ancaq bunu AMEA-dakı, universitetlərdəki yönətim seçki yolu ilə seçiləndən sonra etmək olar, yoxsa bazar ikiqat bahalaşar.
Mən yenilmədim, illərlə çarpışıb Azərbaycan biliminin yağılarını yendim. Ancaq bütün ulus belə yaşayammaz! Azərbaycanın məndən güclü oğulları, qızları bütün sıxıntılara, çətinliklərə baxmayaraq YURDU, ULUSU yaşadacaq, ölkəni demokratikləşdirəcəklər!
Buludxan Xəlilovun, eləcə də başqalarının «öyücülüyü» bir sual doğurdu: –  Bunlar universitetdə dil dərsində çocuqlara nə öyrədirlər? Yadıma yaxşı öyrətmən ola biləcək Xuraman Şabaninin «AzTVlər»də 10-12 yaşlı çocuqlara «oğluuum Elçiiin, qızııım Aygüüün» oxuması, söz yığını «ərəbcə» cümlələrlə ƏDATdan, Kİ bağlayıcısı ilə düzəldilib, çox ara yanları bir-birinə uyuşmayan «tabeli mürəkkəb cümlə»lərdən dərs keçməsi düşdü. «AzTVlər»dəki «ANS-in qızları»nın «haybasan»lığı ayrı bir özəllik, gerçək oyunbazlıq, ələsalma, lağlağılıq, Mirzə Ələkbər Sabir demiş «məsxərəcüban»lıqdır!

Yadigar Türkel

fəlsəfə üzrə elmlər doktoru

[ ] Düz ayrıcdakı açıqlamalar Yadigar Türkelindir.

* Politik ağı «Azadlıq» qəzetinin 27 oktyabr 2015-ci il, 242 (6007)-ci sayında kiçik kəsmələrlə yayımlayandan sonra qalanı yasaqlanmışdır?!

* Xalig Bahadır işə qarışandan sonra, qəzetin 9 noyabr sayında ikinci «Ağı» kiçik dəyişikliklə yayımlansa da, sonrakılar yasaqlanmışdır.

«Ağı»nın bir neçə sözü daha gözəl, daha türkcə sözlə dəyişdirilmişdir.